Langsung ke konten utama

WIRAMA

WIRAMA BASANTATILAKA

1.      Tanh yadin kahuningan rarasing maninjo,
Sighran dhatȇng nrēpati krȇsnha rikang kadhatwan,
Ta tan dunung ri kuru tha siran tȇkangka,
Ngkanararya Drhȇtarasttra siran cumundhuk.
Teges :
-          Tan puput puput yan pada bawosang punika parisolah sang manonton,
-          Digelis rawuh Ida Sang Prabhu Krȇsna ring puryan,
-          Nenten jumujug ring linggih Ida Sang suyodhana indik idane rawuh irika,
-          Irika ring linggih Ida Sang Dhrestarasta Ida nuli mapangguh.
           
2.      Ngka Dronha Bhisma Krȇpa Ҫalya kapanggi harppat,
wan sangarya Widu Dhrȇta rajya Karna
Ҫi ghran sumungakȇnikang pasa jing narya
Bhopa bhoga saha mas mani ja yogya.
Teges :
-          Irika Ida Bhagwan Drona, Bhagawan Bhisma, Bagawan Krepa, Prabhu Ҫalya, kapanggih sedek mabebawosan,
-          Sareng Ida sang Mantri widura, sang Dhrestarasta,miwah sang Karna,
-          Digelis raris ngaturang pisuguh ring Ida sang Prabhu,
-          Rayunan miwah sapaniskaran ipun sane lewihing rasa, maduluran mas manik sane manut ring linggih sang Jumeneng Agung

Kaketus saking:
Kakawin Bharata yudha hal. 5


WIRAMA WIRAT JAGADHITA

1.      Tat ka la nrȇpa Krȇsna tantulusanyakra ri rȇsi wara jahnawi suta,
Ngka munggah sira lihing ratha tȇhȇr tumihangakȇn sarotama,
Tan wyartnan magawē pupugni guna sang rȇsi lesu maritarojwala,
Takwan puh lumihat ri sang wara Cikandhi karanani gu nilaga
Teges :
-          Sadaweg Ida Sang Prabhu Kresna wangde nibakang Cakra ring Ida resi Agung Bhisma,
-          Duk punika munggah Ida Sang kalih ring kretane raris matitisang sanjata lewih,
-          Tan lempas tatweke ngawe punah kawisesan Ida Sang Resi Agung,nuli lempor wisan dumilah manggresresin,
-          Semaliha dekdek kayun Idane ngaksi Sang Sikandi sane ngawinang lempor idane mayuda.

2.      Anghing tha yudhisti kang inanira ri tangan, ininggi tan wulat,
Wruh Sang Dharma Su wulat prawara Bhisma yanasunga hurip nisira,
Apan nguni ripurwaning laga siran sumungakȇni nararya Pandhawa,
Ndan Sang wira Ҫikandhi rakwa lingirantakanira lawanarya Palguna.
Teges :
-          Wantah Ida Sang Prabhu Darmawangsa sane ulapin Ida antuk tangan sah kawangsitin antuk cacingak,
-          Uning Ida Sang Darmawangsa ring cecingak Ida resi Agung Bhisma, wantah jaga nywecayang jiwan idane ring Ida,
-          Dwaning rihin ring pengawit yudane Ida nywecayaang jiwan Idane ring Sang Prabhu Pandawa,
-          Sakewanten Sang Cikandhi sane maraga prawira reko kasarengin antuk Sang Arjuna,maka larapan sedan Idane.
Kaketus saking :
Kakawin Bharata Yudha hal. 27

WIRAMA ASWALALITA
1.      Matangi kakanta matya lȇpang pasir ta juga nakangkwa lȇlȇha,
Rurubana puspa padapa ҫawangku satpada marakuҫa nangisana,
Tȇngahanēng tasik madhu tȇkapningang hanyuta ramwanasana sumar,
Muliha mang smaralaya maran rijanmanika kaptyaning wwanghajȇn.
Teges :
-          Awinannya adi, yening pade beli mati mangda kentungang ring segarane, punika wantah sukayang beli ngawe ulangun,
-          Mangda karurubin antuk sekar miwah kedapan bangken beline, mangda i tambullilingan rauh mulisah mangelingin,
-          Mangda longsoranga ke tengah segara madune olih sang pacang manganyut, pirantine nganyut sekar masasah,
-          Beli pacang budal ke Smara bhuwana, mangda ring dumadine benjangan onengin antuk sang a jegeg.

2.      Wacana nandra mangkana Naswari sumahura ngȇsasrȇtakȇtȇr,
Prabhu yatiki nimitani patiktaranca rimangēpu tan wringulaha,
Nda tanawȇding pati pȇjaha Sang Naradhipanasih ri Pandhutanaya,
Kunangapa tan Wag marȇkawaka ngwangiraras tayang hȇlahȇla.
Teges :
-          Sapunika kengin daging wacana Ida Sang Prabhu, Ida Dewagung Istri raris nyawis babawose masawang jejeh seret tur ngejer,
-          Ratu Sang Prabhu sapuniki awinannya tityang panjeroan Palungguh I ratu nandang kabyahparan, engsek belegbegan tan uning maparisolah,
-          Boya sangkaning tityang jejeh padem pemekas ring jaga sedan palungguh Iratu malantaran antuk sayange ring Sang Pandhawa,
-          Dwanign durung med tityang ngaturang ayah minakadi nyewaka ring kabagusan palungguh Iratu, punika sane ngardi manah tityange alam – alam.
Kaketus saking :
Kakawin Bharata Yudha hal. 90

WIRAMA WIDARA GUMULUNG
1.      Tanhuningan rahiwa tucapa kurunatha mijil ri yawa,
Sampunaҫoca mabhusana salȇngkasing lagi polahira,
Karya lumakwa numundanga narapati Krȇsna ri sang Widura,
Mwang prawararya Yuyutsu Krȇpa Ҫakuni Karna sahayanira.
Teges :
-          Tan Kacarita wengine sampun reko tatas rahina, bawosang Ida Sang Kuru Pati medal ring jaba,
-          Sampun puput masucian tur sampun ngrangsuk raja Bhusana, sakadi pratingkah Ida sarahina – rahina,
-          Pabwat Idane jaga lunga ngaturin Sang Prabhu Kresna ring purin Ida sang Widura,
-          Kasarengin antuk Sang Arya Yuyutsu Bhagawan Krepa, Sang sakuni, Sang Karna, punika iringan Idane.

2.      Ҫighra wawang tȇka sang Nrȇpati katȇmu Krȇsna lawan Widura,
Ngka sira ramya padhopaҫama mawaca mijing pasabhan,
Ring tadanantara mangkata dulura hap tȇkaping mangiring,
Tekwan ikang ҫubha manggala gumuruha kon mijing wwangarum.
Teges:
-          Gelising gelis rawuh Ida Sang Kurupati, kapanggih Ida Sang Kresna sareng Sang Widura,
-          Irika Ida mabecik – becik saling ngaksama tur ngaturin Sang Kresna mangda medal ring paseban,
-          Tan aswe mamarga marerod, becik pikantenannya antuk akeh sang mangiring,
-          Napi malih kadulurin antuk swaran gegambelane ngrudug, sekadi ngarahin para istrine ayu – ayu mangda medal.

Kaketus saking :
Kakawin Bharata Yudha hal. 11
WIRAMA RAJANI
1.      Mulatawȇngis ta sang Rawisutan kari karwa ratha,
Karana ni mas marawa ratha Bhimasuta,
Ksanika pȇjah ta rathi Ghatotkaca tanpa bisa,
Tȇka ri kudanya mangrepa rathanya wicirna nana.
Teges:
-          Ida Sang Karna nyingak sarwi jenggis seantukan katinggal ngeraga sah kreta,
-          Awinan Ida raris ngwales ngerusakang kretan Ida sang Gatotkaca,
-          Ajahan pisan padem kusir kretan Ida Sang Gatotkaca
-          Tan pangundili, rauhing kudannya makakeb tur kretan idane dekdek lebur.

2.      Irika mȇsat Ghatotkaca mang gaganantara mur,
Mari mahawan lȇmah tuwi makandȇli ga maya,
Irikana s hati nrȇpati Karna kaswana lӧk,
Lumihati ksma Sang Kalanantha nora katon.
Teges:
-          Duk punika makecos Ida sang Gatotkaca keambarane mlesat,
-          Wusan mamargi ring pertiwine, wyakti masangkliban ring guleme saru,
-          Irika raris rimrim pakayunan Ida Sang Karna kaleson kebukan,
-          Nyingakin ical Ida Sang Gatotkaca icalne tan pisan makante.

Kaketus saking :
Kakawin Bharata Yudha hal. 49

Komentar

Postingan populer dari blog ini

Basita Paribasa

Basita Paribasa Basitha Paribasa inggih punika basa rerasmen wiadin panglengut basa. Kanggen panglengut basa sajeroning mabebaosan kalih magegonjakan, sajeroning basa pakraman wiadin basa pasawitrayan. Sane ngranjing Basitha Paribasa minakadi : 1. Sesonggan. 2. Sesenggakan. 3. Wewangsalan. 4. Sloka. 5. Bebladbadan. 6. Pepindan 7. Sesawangan. 8. Cecimpedan. 9. Cecangkriman. 10. Sesimbing. 11. Cecangkitan. 12. Raos Ngempelin. 13. sasemon 14. Sipta. 15. Peparikan 16. Sesapan 17. Tetingkesan   1. Sesonggan. Sesonggan wit ipun saking kruna 'ungguh', sane mateges linggih, genah, wiadin nongos. Kruna ungguh polih paweweh merupa pangiring (akhiran) "an", dados ungguhan sane mateges janji utawi pati. Kruna ungguhan kasandiang (mengalami perubhan sandi suara) dados unggwan. Sajeroning pangucapan kruna unggwan puniki dados unggan. Selantuir ipun kruna unggan puniki polih pangater (awalan) "sa" dados saunggan, taler kasandiang malih dados songg...

PERBEDAAN BAHASA BALI KUNA, TENGAHAN, DAN BARU

Bahasa Bali Kuna a.       Pengertian Bahasa Bali Kuna Bahasa Bali kuna adalah nenek moyang bahasa Bali modern(Berata, 1993 dalam Suasta 2004:8). Bawa, dkk(1984/1985:21)dalam bukunya yang berjudul Studi Sejarah Bahasa Bali mengemukakan bahwa bahasa Bali kuna adalah bahsa Bali yang banyak terkena pengaruh bahasa sansekerta. Bahasa Bali kuna merupakan nama yg diberikan terhadap bahasa bali yang versinya yang kuna yang digunakan dalam sejumlah prasasti yang terbit di bali (Granoka dkk,1984:1). Hasil penelitian prasasti-prasasti oleh Stein Callefels(1926), dan Goris(1954) serta Soekarto K (1977) telah memberikan petunjuk yang cukup jelas bahwa bahasa Bali memiliki variasi yaitu variasi temporal yang berasal dari jaman Bali Kuna. Dan adanya versi inilah sebagai awal munculnya nama Bahasa Bali Kuna (dalam kajian Bahasa Bali Made Suasta 2004 : 8). Dari beberapa pendapat diatas dapat disimpulkan bahwa bahasa Bali kuna adalah bahasa bali tertua yang merupak...

Malajah Wilangan Bali

No. Angka Wilangan Angka Wilangan 1 10 Dasa 300 Telung atus 2 11 Solas 400 Samas 3 12 Roras 450 Samas seket 4 13 Telulas 475 Samas telung benang 5 14 Patbelas 500 Limang atus 6 15 Limolas 600 Telung atak / telung bangsit 7 16 Nembelas 700 Pitung atus 8 17 Pitulas 800 Domas 9 18 Plekutus 1000 Siu 10 19 Siangolas 1100 Siu satus 11 20 Duangdasa 1200 Nem bangsit 12 21 Selikur 1300 Siu telung atus 13 22 Dua likur 1400 Pitung bangsit 14 25 Selae 1500 Siu limang atus 15 28 Ululikur 1600 Sepeha 16 31 Telung dasa besik 1700 Siu ...